Walter Rubusana

Walter Rubusana - Lekgotleng Kapa

Mpilo Walter Benson Rubusana (21 Hlakubele 1858 - 19 Mmesa 1936) e ne e le mothehi-mmoho wa phatlalatso wa koranta ya Puo ya Xhosa, Izwi Labantu,[1] e neng e tsheditsweng ke Cecil John Rhodes, le motho a pele ya motsho ya ileng a kgethwa Lekgotleng la Cape (Paramente) ka 1909. O boetse a qala Mokgatlo wa Thuto ya Baahi o ileng wa kenya letsoho ho theheng Congress National Native Congress (SANNC) ya Afrika Borwa ka 1912 [2] mme hamorao a e reha lebitso la African National Congress ka 1923.

Bophelo ba bonyaneng

O hlahile ka la 21 Hlakubele 1858 ho Nomenti Rubusana mane Mnandi, seterekeng sa Somerset East se entseng karolo ea Cape Colony mme a rehoa lebitso la Mpilo. Ntatae Mbonjana Rubusana, ea neng a sebetsa polasing, e ne e le e mong wa bahlabani ba banna ba neng ba sebetsa e le bahlanka ba Sandile kaNgqika masimong le dithutong tse sa tshwaneng le hoja a ne a sa tsebe ho bala le ho ngola. Ho feta mona, o ile a boela a sebeletsa e le lekhanselara la morena Bhotomane wa borena ba imiDange mme e ne e le mohlokomedi ya matla wa setso le dipuo tsa Afrika. [ 3 ]

Ha a hlaha, e ne e le nakong e mpe haholo ho Maxhosa kaha ba ne ba sa tsoa hloloa Ntoeng ea Borobeli ea Meeli le ka lebaka la boporofeta ba Nongqawuse . O qetile boholo ba bongwana ba hae a alosa mehlape mme a qala sekolo a sa le mocha, a le lilemo li 16. O ile a hlokomelwa ke Moruti Richard Birt, ea neng a kopane le eena Sekolong sa Boromuoa sa London se Peelton, haufi le King William's Town . Ka 1874, Birt o ile a mo ngodisa Sekolong sa Bashemane sa Peelton's Native Training College. Selemo hamorao, Rubusana o ile a kolobetsoa 'me kahoo a fuoa lebitso le letjha la Bokreste: Walter Benson. Lebitso la hae la Seafrika, Mpilo, le ile la hlakolwa ka molao mme letlalo la setso leo a neng a le apara le ile la nkelwa sebaka ke hempe e tshweu e le letshwao la ho tloha ho la setso ho ya lefatsheng la sejwalejwale. Ha Rubusana a qeta lithuto tsa hae tsa pele, o ile a tsoela pele ho ingolisa Kolecheng ea Lovedale, sekolo sa boromuoa se thehiloeng le ho hlokomeloa ke Free Church of Scotland, se haufi le noka ea iThyume. Tlas'a borutoana ba Dr. James Stewart, o ile a ithutela ho fumana lengolo la thuto moo, ka 1878, a ileng a fumana mangolo, a hlahella e le e mong oa ba atlehileng ka ho fetisisa. Ha a qeta dithuto tsa hae tsa thuto, Rubusana o ile a sala Kolecheng ea Lovedale, a ikgethela lekgetlong lena ho tsoela pele ka dithuto tsa bolumedi hape tlasa borutwana ba James Stewart, ka thuso ya Moruti Andrew Smith.

Bophelo ba setsebi

Ka 1880, qetellong o ile a etsa qeto wa ho tloha Lovedale College ho ea nka mosebetsi oa ho ba mosuwe seteisheneng sa baromuoa / sekolo se Peelton, moo a ileng a boela a imena habeli e le motlatsi oa moruti. O ile a buella thuto e tlamang empa hape a tswela pele ho pheha kgang ea ho ruta puo ya mmè. Ke nakong ena moo a ileng a kopana le ho nyala Nomhaya Deena Nzanzana, eo e neng e tla ba mosadi wa hae wa pele ka 1883. Ka bobeli e ne e le barupelli. Nakong ea lenyalo, ba ha Rubusana ba ne ba e-na le bana ba 12, le hoja ke ba tsheletseng feela ba ileng ba phela ho fihlela batho ba baholo. Ba ile ba latela mohlala oa batsoali ba bona mme ba fetoha matichere. [ 4 ] Ka 1920, mosadi wa hae Deena o ile a hlokahala mme a nyala Bella Noni Kashe, hotswa Alice, Kapa Botjhabela . Lenyalo lena le ile la tsoala ngoana a le mong, moshanyana. O ile a tswela pele ho sebetsa Peelton ho fihlela ka 1884 ha a ne a hlomamiswa e le hlooho ea Kereke ya Congregational. O ile a fallela East London, moo a neng a tla qeta bophelo bohle ba hae. Mathoasong a Dilemo tsa bo-1900, o ile a qala ho thahasella Dipolotiki mme a qala ho ikamahanya le mekhatlo e neng e sekametse Dipolotiking. O ile a hlohlelletsa boikemelo ba batho ba batsho Palamenteng ya Kapa mme ka mora moo a kgethwa e le setho sa pele sa Motho e Motsho wa Palamente eo ka 1909. Bafuputsi ba fana ka maikutlo a hore seo Nelson Mandela a se qetileng ka 1994, se ile sa qala ho bula maDiboho ke eena le batho ba mehleng ea hae ka bo-1880. Tlhotlheletso ya gagwe mo dipolotiking tsa Bantsho e ne ya nyelela ka go fetofetoga maikutlo ga badiri ba Bantsho le go tlhagoga ga Mokgatlho wa Makomonisi wa Afrika Borwa (o o theilweng ka 1919), le mokgatlho wa mekgatlho ya badiri le go nna le seabe ga ona mo ntweng ya ka fa gare kgatlhanong le Apartheid . Butle-butle o ile a ikhula bophelong ba setjhaba mme a hlokahala ka la 19 Mmesa 1936.

Diphihlello tse hlokomelehang

• Phatlalatso ea koranta ea puo ea Sexhosa e thehiloeng-mmoho Lentsoe Labantu le John Tengo Jabavu .
• Ka 1906 o ile a hatisa mosebetsi wa semina, Zemnk' Inkomo Magwalandini, pokello ya dithoko tsa setso. O boetse a ngola A History of South Africa from the Native Standpoint . [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ]
• O ile a fuoa lengolo la tlotlo la bongaka ke Univesithi ea McKinley Memorial e Louisville, Kentucky, United States.
• O ile a abelwa lengolo la tlotlo la bongaka ke Yunivesithi ya Nelson Mandela e Port Elizabeth, Afrika Borwa.
• O bile le seabo sa bohlokwa matsapeng a baitseki le mekgatlong e jwalo ka Mokgatlo wa Thuto ya Native o ileng wa kenya letsoho mabapi le ho thehwa ha South African Native Congress ka 1912.
• E bile motho oa pele oa Moafrika ho khetheloa Lekhotleng la Kapa (Paramente) ka 1909.
• E ne e le molula-setulo oa Boto ea Boeletsi ba Sebaka.
• O ile a thusa ho thehoeng ha likolo tse fetang leshome East London le haufi le eona. [ 8 ]