United States

United States (United States of America) ke naha e fumanehang Amerika Leboya. E na le ditereke tse mashome a mahlano(50), setereke sa koporasi, dibaka tse hlano tse kgolo tse sa kopaneng, dihlekehleke tse robong tsa Minor Outlying, le dipehelo tsa India tse 326. Ke naha ya boraro ho tse kgolo ka bobedi ka mobu le sebaka se felletseng. United States e arolelana meedi ya naha le Canada ka leboya ho yona le Mexico ka borwa ho yona. E na le meedi ya lewatle le Bahamas, Cuba, Russia, le ditjhaba tse ding. Ka baahi ba fetang dimilione tse makgolo a mararo - mashome a mararo le motso o le mong (331), ke naha ya boraro e nang le baahi ba bangata ka ho fetisisa lefatsheng. Motse-moholo wa naha ke Washington, D.C., mme toropo e nang le baahi ba bangata ka ho fetisisa le setsi sa ditjhelete ke New York City.

Ma-Paleo-aboriginal a ile a falla Siberia ho ya Amerika Leboya bonyane dilemo tse 12 000 tse fetileng, mme ditho tse tswetseng pele di ile tsa qala ho hlaha ha morao. Ditlwaelo tsena tse tswetseng pele di ne di batla di fokotsehile ka ho feletseng ha Ma-Europa a fihla Amerika Leboya, ao hamorao a ileng a qala ho etsa kontinente eo kolone. United States e ile ya hlaha ho tswa ho dikolone tse Leshome le Meraro ya Borithane ha dikgohlano le mmuso wa Borithane mabapi le lekgetho la boemedi ba dipolotiki di lebisa ho Phetohelo ya Amerika (ka 1765-1784), e ileng ya theha boipuso ba naha. Qetellong ya lekgolo la 18th, US e ile ya qala ho hola ho pholletsa le Amerika Leboya , butle-butle ya fumana dibaka tse ntjha, ka dinako tse ding ka ntwa, hangata e leleka Matswallwa a Amerika, le ho amohela dinaha tse ntjha. Ka selemo sa 1848, United States e ile ya arola konthinente ho tloha bochabela ho ya bophirimela. Khang e mabapi le tlwaelo ya bokgoba e ile ya fella ka ho ikarola ha Confederate States ya America, e ileng ya leana le dinaha tse setseng tsa Union nakong ya Ntwa ya Lehae ya Amerika (1861–1865). Ka tlholo le poloko ya Union, bokgoba bo ile ba fediswa ke Sehlomathiso sa Leshome le Metso e meraro.

Ka selemo sa 1900, United States e ne e fetohile moruo o moholo ka ho fetisisa lefatsheng, mme Ntwa ya Spain le Amerika le Ntwa ya pele (I) ya Lefatshe, di ile tsa theha naha eo e le mmuso wa lefatshe. Ka mora tlhaselo e makatsang ya Japane Pearl Harbor ka selemo sa 1941, U.S. e ile ya kena Ntweng ya bobedi (II) ya Lefatshe ka lehlakoreng la Selekane. Diphello tsa ntwa di ile tsa siya United States le Soviet Union e le mebuso e mmedi e meholo ya lefatshe. Nakong ya Ntwa ya Mantswe, dinaha tseo ka bobedi di ile tsa lwana ntwa ya ho laola maikutlo empa tsa qoba dikgohlano tse tobileng tsa sesole. Ba ile ba boela ba qothisana lehlokwa le Space Race, e ileng ya fella ka sefofane sa sepakapaka sa Amerika sa selemo sa 1969 se ileng sa etsa hore batho ba fihle kgweding. Ka nako e tshwanang, mokgatlo wa ditokelo tsa botho o lebisitswe ho molao o fedisang melao ya naha le ya lehae ya Jim Crow le kgethollo e nngwe e hlophisitsweng ya morabe kgahlanong le Maafrika a Amerika. Ho qhalwa ha Soviet Union ka selemo sa 1991 ho ile ha fediswa Ntwa ya Mantswe, ha sioe United States e le yona feela naha e matla ka ho fetisisa lefatsheng. Ditlhaselo tsa la 11 Lwetse selemong sa 2001 di ile tsa fella ka hore United States e qale ntwa ya bokgukguni, e neng e kenyelletsa Ntwa ya Afghanistan (2001-2021) le Ntwa ya Iraq e bileng dipakeng tsa (2003-2011).