Afrika Leboa
Afrika Leboea ke sebaka se akaretsang karolo e ka leboea ea k'honthinente ea Afrika. Ha ho na sebaka se amoheloang ka bonngoe bakeng sa sebaka seo, 'me ka linako tse ling se hlalosoa e le ho tloha mabopong a Atlantic a Mauritania ka bophirima, ho ea Suez Canal ea Egepeta le Leoatle le Lefubelu ka bochabela. Ba bang ba lekanyelitse linaha tsa Algeria, Morocco le Tunisia, sebaka se neng se tsejoa ke Mafora nakong ea bokoloni e le "Afrique du Nord" mme se tsejoa ke Maarabia e le Maghreb ("Bophirima", Karolo e ka bophirima ea Arabia Lefatše). Tlhaloso e amoheloang hangata e kenyelletsa Morocco, Algeria, Tunisia, Libya, Egypt le Sudan, linaha tse 6 tse bopileng karolo e ka leboea ea kontinenteng ea Afrika. Ho sa le joalo, "Afrika Leboea", haholo ha e sebelisoa polelong ea Middle East le North Africa (MENA), hangata e bua feela ka linaha tsa Maghreb.
Afrika Leboea e kenyelletsa thepa e 'maloa ea Spain le Portugal, Plazas de soberanía, Ceuta le Melilla le lihlekehleke tsa Canary le Madeira. Linaha tsa Afrika Leboea li arolelana morabe, setso le puo tse tšoanang le Middle East kapa Asia Bophirima, 'me e ikhethile tikolohong ena ha e bapisoa le Afrika e ka boroa ho Sahara. Leboea-bophirima ho Afrika ho na le baahi ba Berbers ho tloha qalong ea nalane e tlalehiloeng, ha karolo e ka bochabela ea Afrika Leboea e ntse e le lehae la Baegepeta. Pakeng tsa AD 600s le 1000s, Maarabia a tsoang Middle East a ile a haola le sebaka seo ka leqhubu la tlholo ea Mamoseleme. Batho bana, ba ts'oanang hantle, ba ile ba theha sechaba se le seng libakeng tse ngata, ha Berbers le Baegepeta ba kopane moetlong oa Maarabia le Mamoseleme. Ts'ebetso ena ea Arabization le Boislamo e hlalositse sebopeho sa setso sa Afrika Leboea ho tloha ka nako eo.
Phapang lipakeng tsa Afrika Leboea, Sahel le kontinenteng eohle e tjena:
Bafuputsi ba Europe ba lekholo la bo19 la lilemo, ba khahliloe ke litlaleho tsa baithutafatshe ba Boholo-holo kapa litsebi tsa jeokrafi tsa Maarabia tsa mehleng ea khale, ba ile ba latela litsela tsa batho ba hloma-u-hlomole ba sebaka se seholo "se se nang letho". Ba ngotse mabitso a libaka tsa ho emisa tseo ba li fumaneng kapa ba li fumaneng bocha, ba hlalosa libaka tsa naha, ba nka litekanyo tse 'maloa tsa maemo a leholimo mme ba bokella mehlala ea mafika. Butle-butle, 'mapa o ile oa qala ho tlatsa blotch e tšoeu.
Sahara le Sahel li kene sebakeng sa libaka ka tsela ea bafuputsi ba tlhaho hobane ho omella ke karolo e potolohang meeli ea ecumene. Lintlha tsa 'mapa li ne li kenyelletsa phomolo ea sebopeho le sebaka sa masoba a nosetsang a bohlokoa haholo bakeng sa ho tšela halelele. Lentsoe la Searabia "Sahel" (lebopong) le "Sahara" (lehoatata) le entse hore le kene ho tlotlontswe ea jeokrafi.
Ka lehlakore, "matsoapo" a lehoatata le omeletseng, le senang bolulo bo tsoelang pele ba batho, le theoha ka mokhoa o kang mohato ho leba ntlheng e ka leboea le boroa ea Mediterranean e bulelang Europe le Sahel e bulelang "Trab al Sudan." Nako e telele, marang-rang a arolang lehoatata le bohareng ebe o khutlela morao ho leba Leoatleng la Atlantic le Leoatleng le Lefubelu. Butle-butle, Sahara-Sahel e boetse e arotsoe ka likarolo tse mashome a mabeli tsa libaka tse bohareng: bohareng, leboea, boroa, bophirima, bochabela, jj.
Ka tsela ena, "standard" geography e ikemiselitse ho omella hore e be moeli oa ecumene. E supa libaka tsa bolulo tse ipapisitseng le ts'ebetso e bonahalang ntle le ho tsotella mekhatlo ea sechaba kapa ea lipolotiki ea sebaka se pharalletseng, ho thoeng "ha se na letho". E fana feela ka tumello e hlakileng ea se etsang hore jeokrafi ea Sahara, 'me ka lebaka leo, jeokrafi ea lefats'e e ikhethile: ho tsamaea le litsela tseo e fetang ho tsona.
- Atlelase ea Sahara-Sahel: jeokrafi, moruo le polokeho
Sahel kapa "Sebaka sa Phetoho ea Afrika" se anngoe ke linako tse ngata tsa nalane nalaneng ea Afrika Leboea ho tloha ts'ebetsong ea Ottoman ho isa taolo ea Arab-Berber ea Andalus. Ka lebaka leo, linaha tse ngata tsa sejoale-joale tsa Afrika tse kenyellelitsoeng bopaking ba setso sa Sahel le nalane li kopana le baahisani ba bona ba Afrika Leboea. Kajeno, Afrika Leboea e hokahana le Asia Bophirima sebakeng sa geopolitics ho theha sebaka sa Middle East-North Africa. Tšusumetso ea Mamoseleme sebakeng sena le eona e bohlokoa mme Afrika Leboea ke karolo e kholo ea lefats'e la Mamoseleme.